Chào các bạn, tôi là Chạy Cùng Chung, một vận động viên chuyên nghiệp với nhiều năm kinh nghiệm chạy bộ, chạy trail và triathlon. Trong suốt hành trình chinh phục đường đua của mình, tôi đã thử nghiệm vô số đôi giày chạy bộ và nhận ra rằng: độ êm của giày chính là chìa khóa cho hiệu suất và sự thoải mái.
Bài viết này được chắt lọc từ hơn 20 giờ nghiên cứu, phân tích dữ liệu phòng thí nghiệm và bài báo khoa học, sẽ giúp bạn hiểu rõ tầm quan trọng của độ êm ái của đế giữa (midsole) trong giày chạy bộ. Hãy cùng tôi khám phá bí mật để lựa chọn đôi giày hoàn hảo, nâng bước chạy của bạn lên một tầm cao mới!
Độ Êm: Không Phải Cứ Mềm Là Tốt
Bạn có bao giờ tự hỏi tại sao nhảy trên nệm êm ái hơn nhiều so với nhảy trên nền bê tông cứng nhắc? Câu trả lời nằm ở khả năng biến dạng của bề mặt tiếp xúc. Tương tự như vậy, giày chạy bộ càng mềm càng giảm lực tác động lên cơ thể khi chạy. Tuy nhiên, điều này cũng đồng nghĩa với việc chân bạn phải sử dụng nhiều năng lượng cơ bắp hơn để tạo lực đẩy.
Vậy giải pháp là gì?
- Không nên chọn giày quá mềm: Hãy tìm kiếm sự cân bằng giữa độ êm và độ đàn hồi.
- Ưu tiên giày mềm nhưng có độ phản hồi tốt: Công nghệ hiện đại cho phép tạo ra các loại bọt có khả năng phục hồi hình dạng nhanh chóng, giúp bạn tiết kiệm năng lượng và duy trì tốc độ.
Phân Biệt Giày Êm Ái, Êm Chân Và Êm Đế
Khi nói về giày chạy bộ “êm ái”, chúng ta cần phân biệt rõ ràng ba khái niệm:
- Êm chân (Padded): Giày có lớp đệm dày ở lưỡi gà, cổ giày và phần upper.
- Êm đế (Cushioned): Giày có phần đế giữa dày, tạo cảm giác êm ái khi tiếp đất.
- Êm ái (Soft): Giày có phần đế giữa mềm, cho phép bàn chân lún xuống khi chịu lực.
Soft versus firm running shoes hero image
Hình ảnh so sánh giày chạy bộ mềm và cứng
Lưu ý rằng giày có đế dày chưa chắc đã êm ái, và ngược lại.
4 Bí Quyết Lựa Chọn Giày Chạy Bộ Êm Ái
Cảm giác êm ái khi xỏ chân vào đôi giày mới thật sự rất tuyệt vời. Tuy nhiên, nếu chỉ mềm mại thôi chưa đủ, giày chạy bộ cần có độ đàn hồi (springy) hoặc độ bật (pop) tốt để giúp bạn tiết kiệm năng lượng và duy trì tốc độ.
Dưới đây là 4 điều bạn cần lưu ý khi chọn mua giày chạy bộ êm ái:
- Độ nảy (Ride): Chọn giày có độ nảy tốt, tránh cảm giác ì ạch, nặng nề. Độ nảy thường được tạo ra bởi các loại bọt có khả năng phục hồi cao hoặc tấm carbon/nylon được tích hợp trong đế giữa.
- Độ ổn định (Stability): Một số loại giày mềm chỉ hoạt động tốt khi chạy thẳng, nhưng lại mất ổn định khi rẽ hoặc chạy trên địa hình gồ ghề. Hãy chắc chắn rằng đôi giày bạn chọn có độ ổn định phù hợp.
- Trọng lượng (Weight): Giày êm ái thường nặng hơn giày thông thường. Hãy cân nhắc trọng lượng của giày để tránh làm chậm tốc độ của bạn.
- Hỗ trợ (Support): Hầu hết giày êm ái đều có thiết kế trung tính (neutral), không phù hợp với người bị chân pronation (vẹo trong). Chọn giày có tính năng hỗ trợ phù hợp với vòm bàn chân của bạn.
Giày Tấm Carbon: Sự Kết Hợp Hoàn Hảo Giữa Độ Êm Và Độ Cứng
Giày tấm carbon (carbon-plated shoes) đang ngày càng phổ biến trong giới chạy bộ chuyên nghiệp. Vậy điều gì làm nên sự đặc biệt của loại giày này?
Giày tấm carbon sử dụng loại bọt có độ đàn hồi cao, kết hợp với tấm carbon fiber cứng cáp, tạo ra trải nghiệm êm ái và đàn hồi vượt trội.
Nike Ultrafly Midsole softness
Đo độ mềm của đế giữa Nike Ultrafly – rất mềm!
Mức Độ Êm Ái Phù Hợp
Mỗi người có một mức độ êm ái phù hợp riêng. Giày quá mềm có thể gây mỏi cơ, trong khi giày quá cứng có thể gây đau nhức.
Theo nghiên cứu trên 247 vận động viên, độ cứng của đế giữa không ảnh hưởng đến nguy cơ chấn thương khi chạy bộ. Tuy nhiên, một nghiên cứu khác trên 848 người cho thấy rằng giày cứng có thể làm tăng nguy cơ chấn thương ở những người chạy bộ có trọng lượng nhẹ.
3 Mức Độ Êm Ái Của Giày Chạy Bộ
Dựa trên cảm nhận thực tế, giày chạy bộ được chia thành 3 loại:
- Cứng (Firm): Thường có đế mỏng, thiết kế năng động, phù hợp với những bước chuyển đổi nhanh chóng. Giày cứng hấp thụ lực kém hơn so với giày mềm.
- Cân bằng (Balanced): Cân bằng giữa sự thoải mái và hiệu suất, phù hợp cho việc chạy bộ hàng ngày, chạy tempo và chạy đua.
- Êm ái (Plush): Cung cấp khả năng bảo vệ tối đa khỏi tác động, thường có đế dày, phù hợp cho chạy đường dài, chạy phục hồi, marathon, ultra marathon và người mới bắt đầu.
Lời Kết
Lựa chọn giày chạy bộ phù hợp là yếu tố quan trọng giúp bạn chinh phục mọi thử thách trên đường đua. Độ êm ái, độ ổn định, trọng lượng và hỗ trợ là những yếu tố cần được cân nhắc kỹ lưỡng.
Hãy lắng nghe cơ thể, thử nghiệm nhiều loại giày khác nhau và tìm ra lựa chọn tốt nhất cho bạn. Chúc các bạn tìm được “người bạn đồng hành” hoàn hảo và luôn giữ vững niềm đam mê với chạy bộ!
