Chạy bộ là một môn thể thao tuyệt vời, giúp rèn luyện sức khỏe, nâng cao thể lực và giải tỏa căng thẳng. Tuy nhiên, với mong muốn giảm cân, nhiều người chạy bộ lại rơi vào vòng xoáy ám ảnh về cân nặng và chế độ ăn uống, dẫn đến nguy cơ rối loạn ăn uống. Vậy làm sao để nhận biết ranh giới mong manh giữa việc ăn uống khoa học và rối loạn ăn uống? Hãy cùng tôi, một vận động viên chuyên nghiệp với nhiều năm kinh nghiệm, tìm hiểu vấn đề này nhé!
Rối loạn ăn uống và rối loạn ăn uống thực sự: Đâu là điểm khác biệt?
Theo Hiệp hội Rối loạn Ăn uống Quốc gia Hoa Kỳ (NEDA), rối loạn ăn uống (Disordered Eating – DE) khác với rối loạn ăn uống thực sự (Eating Disorders – ED) ở mức độ ám ảnh về thức ăn và cân nặng.
Nếu như rối loạn ăn uống thực sự là một chứng rối loạn tâm thần nghiêm trọng, được chẩn đoán dựa trên các tiêu chuẩn cụ thể trong Cẩm nang Chẩn đoán và Thống kê Rối loạn Tâm thần (DSM-5), thì rối loạn ăn uống lại giống như một tiền thân của nó, biểu hiện qua những hành vi ăn uống bất thường, chưa đến mức độ nghiêm trọng.
Để dễ hình dung, hãy tưởng tượng bạn là một runner đang trong giai đoạn luyện tập cho giải đấu lớn. Bạn tuân thủ chế độ ăn kiêng nghiêm ngặt, cắt giảm tối đa tinh bột và chất béo, chỉ ăn rau củ quả và ức gà luộc. Bạn thường xuyên cảm thấy mệt mỏi, uể oải do thiếu năng lượng, nhưng vẫn ép mình chạy bộ với cường độ cao vì sợ tăng cân. Đó là lúc bạn cần xem xét lại chế độ ăn uống và thói quen sinh hoạt của mình.
Chia sẻ từ chuyên gia:
“Theo tôi, rối loạn ăn uống và rối loạn ăn uống thực sự có sự chồng chéo nhưng không đồng nghĩa. Rối loạn ăn uống thực sự là một nhóm các rối loạn có thể chẩn đoán được, mỗi loại có một tập hợp các triệu chứng cụ thể, đã được xác định và nêu rõ trong DSM-5. Chúng bao gồm các rối loạn như Rối loạn ăn vô độ, Chán ăn tâm thần, Bulimia và Rối loạn ăn uống hạn chế/tránh né. Một rối loạn đã được đề xuất cho DSM-5 nhưng vẫn chưa được đưa vào là Orthorexia, dường như đang trở nên phổ biến hơn, đặc biệt là ở những người tự mô tả mình là ‘có ý thức về sức khỏe’. Orthorexia là sự tập trung không lành mạnh vào việc ăn uống lành mạnh hoặc tuân thủ rất cứng nhắc chế độ ăn uống ‘lành mạnh’ mà trở nên bất lợi cho cá nhân theo một cách nào đó – về sức khỏe, thể chất (ví dụ: chấn thương), hiệu suất, xã hội hoặc cảm xúc.” – Laura K. Jones, PhD, Phó Giáo sư tại Đại học Bắc Carolina, Asheville.
Dấu hiệu nhận biết rối loạn ăn uống ở người chạy bộ
Vậy làm thế nào để nhận biết được bạn có đang mắc chứng rối loạn ăn uống hay không? Dưới đây là một số dấu hiệu phổ biến:
- Ám ảnh về cân nặng: Bạn thường xuyên cân nặng, lo lắng về việc tăng cân, dù chỉ là một vài lạng.
- Hạn chế quá mức lượng calo: Bạn cắt giảm drastis lượng calo nạp vào cơ thể, loại bỏ hoàn toàn một số nhóm thực phẩm như tinh bột, chất béo…
- Luôn cảm thấy tội lỗi sau khi ăn: Bạn tự trách bản thân, thậm chí là ép mình nôn ói sau khi ăn những món ăn “không lành mạnh”.
- Ảnh hưởng đến tâm lý và cuộc sống: Bạn cảm thấy mệt mỏi, uể oải, khó tập trung, dễ cáu gắt, ngại giao tiếp xã hội…
Chạy bộ lành mạnh, ăn uống khoa học: Bí quyết cho một cuộc sống cân bằng
Vậy làm thế nào để vừa có thể theo đuổi đam mê chạy bộ, vừa đảm bảo chế độ dinh dưỡng khoa học, lành mạnh? Dưới đây là một số lời khuyên dành cho bạn:
- Lắng nghe cơ thể: Hãy ăn khi bạn cảm thấy đói và dừng lại khi bạn cảm thấy no. Đừng ép bản thân nhịn ăn hay ăn quá nhiều.
- Chọn thực phẩm đa dạng: Hãy bổ sung đầy đủ các nhóm chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể từ các nguồn thực phẩm đa dạng.
- Tìm kiếm sự hỗ trợ từ chuyên gia dinh dưỡng: Nếu bạn đang gặp khó khăn trong việc xây dựng chế độ ăn uống phù hợp, hãy tham khảo ý kiến của chuyên gia dinh dưỡng.
Hãy nhớ rằng, chạy bộ là để khỏe hơn, vui hơn và tận hưởng cuộc sống. Đừng để nỗi ám ảnh về cân nặng và chế độ ăn uống cướp đi niềm vui ấy của bạn!
Bạn đã bao giờ gặp khó khăn trong việc cân bằng giữa chạy bộ và chế độ ăn uống? Hãy chia sẻ câu chuyện của bạn với tôi!
